به نقل از «اکوفارس»

صورت شرعی قراردادهای بانکی باید به درستی رعایت شود

تاریخ انتشار: ۱۰ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۳۹۰۷۳۸

بانکداری اسلامی و لزوم عمل به آن مسئله‌ای است که امروزه به چالش بزرگی تبدیل شده است. دریافت سودهای بالای بانکی و دریافت سرسام آور جریمه دیرکرد از یک سو در سالهای اخیر با واکنش مراجع تقلید روبه‌رو شده است و از سوی دیگر با اعتراضات مردمی نسبت به دریافت این نوع سودهای بانکی بالا و نابرابر مواجه شده‌ است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همچنین یک علت عمده و مهم ایجاد کننده شائبه شرعی در بانکها منعقد شدن قراردادهای صوری و غیر واقعی است که به نوعی هم خلاف شرع وهم ضربه زننده به تولید و اقتصاد است زیرا قرارداد صوری در اصل رابطه بانک با بازار کالا و خرید و فروش را قطع می کند. از سوی دیگر وظیفه سیستم بانکی درباره رسیدگی به محرومین و روستائیان و جلوگیری از اعطای همه منابع به سرمایه داران و ثروتمندان که در بین بانکداران مغفول مانده است از جمله چالشهای مهم است. در همین باره گفت و گویی داشته ایم با ایرج نیک اختر، کارشناس و فعال بانکی.

تسنیم: همان طور که مستحضرید مسئله عملکرد نامطلوب بانکها در عرصه اقتصاد کلان و بانکداری بدون ربا در چند سال اخیر با انتقادهای فراوانی مواجه شده است لطفا درباره نحوه اجرای صحیح عقود فقهی در بانکها و صوری نشدن  آنها توضیح دهید؟

به طور کلی بانکداری اسلامی واقعی در یک جامعه‌ای است که فریب، دروغ و …نباشد و در آن جامعه اکثریت سالم و پاک باشند. اصل و اساس بانکداری اسلامی اعتماد است و اعتماد در جایی اتفاق می‌افتد که طرفین معامله امین و راستگو باشند . بنابراین این قضیه تا حدی به خود مشتری بستگی دارد و وقتی مشتری درخواست قراردادی مثل جعاله، فروش اقساطی و مضاربه و...  از بانک می‌کند اول از همه بانک موظف است که تمام ملاحظات شرعی و قانونی را در برابر مشتری رعایت کند و جزئیات شرعی را به مشتری گوشزد کند و او را از به دام افتادن در ربا آگاه کند و نیز مقررات قانونی و ابلاغیه‌ها را به درستی عمل کند تا از هرگونه خطا و عمل نامشروع جلوگیری شود.

ولی خود مشتری مسئول است با خدای خودش که تسهیلات گرفته شده را در مسیر معین شده صرف کند و بانک توانایی آن را ندارد که نفر به نفر از اول تا آخر بر نحوه مصرف تسهیلات نظارت داشته باشد. البته در تسهیلات کلان و بزرگ سعی شده است که اعتبارات به صورت مرحله به مرحله و به شکل درصد پیشرفت کار مبالغ اعطا شود که تا حد ممکن منابع مالی به هدر نرود و حیف و میل نشود.

تسنیم: آیا ضوابط و بخشنامه های بانک مرکزی که به بانکها ابلاغ می شود کفایت شرعی مورد نیاز قراردادهای بانکی را تامین می کند؟ آیا بانک مرکزی نظارت شرعی صحیحی بر بانکها دارد؟

مقررات شرعی و اصول عقود اسلامی که از سوی بانک مرکزی ابلاغ می‌شود لازم‌الاجرا برای همه بانکها می‌باشد که در آن صریحا به اجرای صحیح قراردادها بر اساس صورت شرعی تاکید شده است.  اما بانک مرکزی به طور کلی اصول اولیه و پایه شرعی را تعیین می‌کند و وارد جزئیات مربوط به قراردادها نمی‌شود و آن را واگذار به هیئت مدیره می‌کند.  

*صورت شرعی قراردادها باید با وسواس رعایت شود

تسنیم: آیا سازوکار نظارت شرعی باعث زمانبر شدن روند اداری نشده است؟

بله ممکن است مقداری روند نظارت شرعی زمانبر باشد ولی آنچه که مهم و قابل اهمیت است این می‌باشد که مسائل شرعی به خودی خود تا حدممکن رعایت شود و همین باعث بهبود بهره وری و کارایی سیستم بانکی نیز می شود.  بنابراین اگر تا حد ممکن صورت شرعی قراردادها عملی شود و  از به وجود آمدن قراردادهای صوری در معاملات جلوگیری به عمل آید باعث کاهش معوقات می شود و طبعا سود آن به بانک می رسد  و نیز بانک نباید ابزاری برای تولید و توزیع ربا در جامعه باشد و دغدغه‌های مقام معظم رهبری نیز باید در زمینه بانکداری اسلامی در همه بانکها رعایت شود.

تسنیم: بعضی کارشناسان یکی از علل صوری شدن قراردادهای بانکی را فراوانی انعقاد عقود مشارکتی در بانکها می دانند. آیا شما با کاهش عقود مشارکتی از سیستم بانکی موافقید؟

این که بیشتر روی به کدام نوع قرارداد بیاوریم، بیشتر بستگی به درخواست مشتری دارد که متقاضی عقود مبادله‌ای باشد و یا مشارکتی. ضمن اینکه بانک مرکزی هم محدودیت‌هایی برای بانکها در میزان نوع تسهیلات مقرر کرده است مثلا 20 درصد از منابع باید صرف مسکن شود و دیگر مقررات ابلاغی که بانک مرکزی به بانکها ارسال می‌کند و لازم‌الاجرا برای همه است. بنابراین به طور کلی تعیین نوع عقود در حیطه اختیارات بانک قرار نمی‌گیرد.

اگر واقعا براساس بانکداری بدون ربا بخواهیم مشارکت واقعی انجام بدهیم حساب مشترک مشارکت مدنی و به اصطلاح (م.م.م) که حسابی است در آن عقود مشارکتی سهم‌الشرکه مشتری و بانک در این حساب متمرکز می‌شود و هرگونه سود و زیان در این حساب مشترک اثر می‌گذارد. اما برای اینکه مشکلات پیش‌روی عقود مشارکتی پیش نیاید معمولا رایج است که مشتری یک مبلغی را با بانک صلح می‌کند و به تبع آن بانک از شراکت در سود و زیان مشتری خارج می‌شود.

*متاسفانه بعضی مشتریان صداقت در اعلام میزان سود و زیان خود ندارند

تسنیم: آیا مشتریان در میزان سود و زیان خود در قراردادهای مشارکتی صداقت لازم را به خرج می دهند؟

  در این بین بعضی مشتریان متاسفانه درباره اعلام میزان میزان واقعی سود و زیاد در عقود مشارکتی با بانک صداقت لازم را ندارند و همین تصمیم‌گیری برای بانک معضلاتی به وجود آورده است به خاطر همین مطلب مرسوم شده است که بانک با مشتری مبلغی را صلح می‌کند و به طبع آن از شراکت سود و زیاد خارج می‌شود.

تسنیم: در مورد مسئله چالشی جریمه دیرکرد که بانکها به صورت روزشمار دریافت می کنند نظرتان چیست؟

در دریافت جریمه دیرکرد و وجه التزام به نظرم بنده اگر یک فرد عادی و شهروند تهسیلات گیرنده اگر به عللی همچون رکود، شرایط نامساعد کسب و کار و... ورشکسته و بدهکار شده است و نتوانسته بازپرداخت خود را به موقع تصفیه کند جای آن دارد که نظام بانکی تمهیداتی بیاندیشد تا در جریمه تاخیر او تخفیف قائل شد و صرف نظر کرد که البته نیاز به یک طرح جامعی دارد که بانک هم متضرر نشود. اما در مورد افراد بدحساب دانه درشت که وام های با ارقام بالا گرفته اند  باید مسئله فرق کند و به نظرم جای آن دارد که از این افراد جریمه تاخیر به صورت تمام و کلان دریافت شود.

انتهای پیام/

      

منبع: اکوفارس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ecofars.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اکوفارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۳۹۰۷۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کارت بانکی این شش بانک حذف می‌شوند

در حال حاضر، ۶ بانک کشاورزی، تجارت، ملت، ملی، آینده و صادرات تحت پوشش این طرح قرار دارند. تعداد بانک ‌های این طرح در حال افزایش است و به زودی تمامی بانک ‌های کشور به آن ملحق خواهند شد. طرح «کهربا» تحولی نوین در نظام پرداخت کشور است که می‌ تواند به نفع مصرف‌کنندگان و فعالان اقتصادی باشد.

تلفن همراه، جایگزین کارت ‌های بانکی فیزیکی 

به گزارش عرشه آنلاین، طبق گفته های بانک مرکزی در مورد طرح «کهربا»، مشتریان شبکه بانکی می ‌توانند کارت بانکی فیزیکی خود را در برنامه ‌های هوشمند مبتنی بر تلفن همراه تعریف کنند.

نسخه الکترونیکی ایمن کارت ‌های بانکی جایگزین کارت ‌های فیزیکی بانکی روی دستگاه‌ های پایانه فروشگاهی مجهز شده، مطابق با آخرین فناوری و استانداردهای روز خواهد شد. در ضمن انجام تراکنش‌های خرید با استفاده از نسخه الکترونیکی ایمن کارت ‌های بانکی امکان‌ پذیر می ‌شود.

مزایای طرح حذف کارت های بانکی فیزیکی 

امنیت: نسخه ‌های الکترونیکی کارت ‌های بانکی از امنیت بالاتری نسبت به کارت‌ های فیزیکی برخوردار هستند.

راحتی: با استفاده از نسخه‌ های الکترونیکی کارت ‌های بانکی، نیازی به همراه داشتن کارت‌ های فیزیکی نخواهد بود.

بهداشت: در شرایط کنونی که بیماری‌ های واگیردار همچنان شیوع دارند، استفاده از نسخه‌ های الکترونیکی کارت‌ های بانکی می‌ تواند به حفظ بهداشت کمک کند.

رایگان: این موضوع برای مردم هزینه خاصی ایجاد نمی کند بلکه طرح «کهربا» با حذف کارت های بانکی فیزیکی، هزینه‌ های مردم برای دریافت و تعویض کارت های فیزیکی را کاهش می دهد

جزئیات و نحوه جایگزینی موبایل با کارت بانکی اعلام شد. 

  طبق اعلام معاون فناوری‌های نوین بانک‌مرکزی، امکان پرداخت پول از طریق موبایل به جای استفاده از کارت (NFC) در کشور عملیاتی شده است و در حال حاضر پنج بانک به این شبکه پیوسته‌اند.

از مهر ماه سال گذشته مدیر اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی اطلاعاتی درخصوص پروژه کهربا ارائه داده و اعلام کرده بود: طرح کارت هوشمند همراه بانکی ( کهربا ) که به "تراکنش‎های حضوری بدون کارت" معروف هستند با هدف ارتقای استانداردهای امنیتی به شبکه پرداخت کشور متصل می شود.

وی هدف‎گذاری اصلی این پروژه را ارتقای استانداردهای امنیتی شبکه پرداخت کشور و کارت های بانکی عنوان کرد و افزود: در این روش باتوجه به عدم نیاز به حضور فیزیکی کارت در زمان انجام تراکنش‎های حضوری، مخاطره کپی شدن کارت بانکی تقریباً از بین می ‎رود.

وی با بیان اینکه امنیت پرداخت با اخذ اثر انگشت مشتری طی چندین مرحله روی برنامک هوشمند تا حد قابل ملاحظه ای افزایش می یابد، ‌تصریح کرد: علاوه بر این تراکنش نیز از آخرین استاندارهای امنیتی روز برخوردار است و روی برنامک هوشمند چندین کارت به صورت الکترونیکی و غیرحضوری امکان استفاده دارد، این ویژگی ها موجب جذابیت هرچه بیشتر این روش پرداخت می شود.

در عین حال باتوجه به افزایش ایمنی که اتفاق می افتد، این امکان فراهم است که مشتری خود انتخاب کند که تراکنش از مبلغی پایین تر بدون رمز کارت و تنها با اثر انگشت خود مشتری انجام شود.

مقام مسئول بانک مرکزی درخصوص چگونگی و روند انجام تراکنش با این شیوه خاطرنشان کرد: در پروژه کهربا مشتریان یک بار نسبت به فعالسازی و نصب یکی از برنامک های حوزه پرداخت اقدام کرده، کارت های بانکی خود را بر روی این برنامک ثبت می کنند و البته این کار تنها یک بار انجام می شود.

سپس در هر تراکنش خرید، مشابه تراکنش های خرید کارتی دیگر، بر روی پایانه فروشگاهی مبلغ تراکنش درج می شود، بعد از تأیید مبلغ توسط پذیرنده، تلفن همراه هوشمند که کارت بر روی آن ثبت شده است به صورت غیرتماسی در کنار پایانه قرار می گیرد و بلافاصله عملیات تأیید تراکنش آغاز می شود و رسید الکترونیکی بر روی تجهیز پایانه فروشگاهی و نیز برنامک هوشمند در اختیار مشتری قرار می گیرد. 

در حال حاضر امکان پرداخت پول از طریق موبایل به جای استفاده از کارت (NFC) در کشور عملیاتی شده است و در حال حاضر پنج بانک به پروژه کهربا متصل شده و بانک‌های دیگر نیز در حال پیوستن به این پروژه هستند.

 قابلیت‌ (Near Field Communication) NFC یا «ارتباط حوزه نزدیک» یک ارتباط کوتاه‌ برد است که به گوشی‌ها، تبلت‌ها، لپ‌تاپ‌ها و ...  اجازه می‌دهد به‌راحتی داده‌ها را با سایر دستگاه‌های مجهز به NFC به اشتراک بگذارند.

کانال عصر ایران در تلگرام